Rozliczając wynagrodzenie i inne należności (w tym niezrealizowane prawa majątkowe) po śmierci pracownika lub zleceniobiorcy należy zwrócić szczególną uwagę na kwestie podatkowo-składkowe. Wszakże innymi regułami trzeba kierować się w zakresie składek ZUS, a innymi w obszarze podatku.
Składki ZUS
Wynagrodzenia wypłacane po śmierci pracownika nie podlegają oskładkowaniu w ZUS w następujących przypadkach:
- Odprawa pośmiertna – nie podlega składkom ZUS
- Niezrealizowane prawa majątkowe (np. świadczenie chorobowe, ekwiwalent urlopowy) – nie podlegają składkom ZUS
- Wypłaty stanowiące część masy spadkowej – gdy świadczenia są wypłacane po stwierdzeniu nabycia spadku przez konkretne osoby
Obowiązki płatnika w przypadku śmierci pracownika:
- Wyrejestrowanie zmarłego z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z kodem przyczyny 500
Wynagrodzenia wypłacane po śmierci zleceniobiorcy nie podlegają oskładkowaniu, gdyż:
- Spadek nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych ani zdrowotnych
- Płatnik ma obowiązek przekazać informację o wypłatach do urzędów skarbowych właściwych dla spadkobierców w terminie 14 dni
We wszystkich wymienionych przypadkach świadczenia wypłacane po śmierci pracownika lub zleceniobiorcy nie stanowią podstawy wymiaru składek zusowskich.
Podatek
Wynagrodzenie wypłacane po śmierci pracownika lub zleceniobiorcy podlega różnym zasadom opodatkowania w zależności od statusu zmarłego i sposobu wypłaty świadczeń.
W przypadku pracownika:
- Śmierć pracownika nie zwalnia płatnika z obowiązku wystawienia PIT-11 z przychodami uzyskanymi przez pracownika przed śmiercią
- Odprawa pośmiertna nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym
- Niezrealizowane prawa majątkowe (np. świadczenie chorobowe, ekwiwalent urlopowy) podlegają opodatkowaniu:
- Należy pobrać zaliczkę podatkową w wysokości 12%
- Nie stosuje się kwoty zmniejszającej podatek ani kosztów uzyskania przychodu
- Zaliczki i przychody wykazuje się w informacjach PIT-11 dla członków rodziny, którzy otrzymali prawa majątkowe
W przypadku zleceniobiorcy:
- Wynagrodzenie należne zleceniobiorcy wchodzi do masy spadkowej i podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn
- Nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT)
- Płatnik jest obowiązany poinformować urząd skarbowy o wypłaconych kwotach w terminie 14 dni od wypłaty
Wspólne zasady dla pracowników i zleceniobiorców:
- Jeśli prawa majątkowe staną się częścią masy spadkowej (wypłacane po stwierdzeniu nabycia spadku), podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn
- Spadkobiercy samodzielnie rozliczają otrzymane należności z fiskusem w ramach nabytego spadku
- Płatnik ma obowiązek zawiadomić urzędy skarbowe właściwe dla spadkobierców o dokonanych wypłatach w terminie 14 dni
Przykład
Wypłacając spadkobiercom wynagrodzenie za wykonane dzieło lub zlecenie, które stało się częścią masy spadkowej, nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy, ale należy poinformować o tym fakcie urząd skarbowy w ciągu 14 dni od wypłaty.